Trần Thị Minh Hằng (tổng hợp)

 

Hiện nay, hàng hóa đóng gói sẵn rất đa dạng, đa chủng loại và chiếm phần lớn trong các sản phẩm hàng hóa được sản xuất, nhập khẩu, lưu thông trên thị trường và dần được người tiêu dùng tin tưởng, lựa lựa chọn sử dụng. Chính vì vậy, việc thực hiện các quy định về đo lường đối với lượng của hàng đóng gói sẵn và công tác quản lý nhà nước về đo lường đối với lượng của hàng đóng gói sẵn theo quy định của pháp luật về đo lường là hết sức cần thiết.

Hàng đóng gói sẵn là hàng hóa được định lượng theo đơn vị đo khối lượng, thể tích, diện tích, chiều dài hoặc số đếm, được đóng gói và ghi định lượng trên nhãn hàng hóa mà không có sự chứng kiến của bên mua. Theo Luật Đo lường năm 2011, hàng đóng gói sẵn được phân loại thành 2 nhóm: Hàng đóng gói sẵn nhóm 1 được kiểm soát theo yêu cầu kỹ thuật đo lường do tổ chức, cá nhân công bố; phải đáp ứng yêu cầu cơ bản quy định tại Điều 32, Điều 33 và được mang dấu định lượng trên nhãn hàng hóa do tổ chức, cá nhân đó tự quyết định. Hàng đóng gói sẵn nhóm 2 phải đáp ứng Điều 32, Điều 33 và Điều 34 và bắt buộc phải mang dấu định lượng. Cụ thể:

1. Yêu cầu kỹ thuật đo lường đối với lượng của hàng đóng gói sẵn nhóm 2

Hàng đóng gói sẵn nhóm 2 là hàng đóng gói sẵn có số lượng lớn lưu thông trên thị trường hoặc có giá trị lớn, có khả năng gây tranh chấp, khiếu kiện về đo lường giữa các bên trong mua bán, thanh toán, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, môi trường. Việc quản lý hàng đóng gói sẵn được thực hiện theo Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN ngày 15/7/2014 của Bộ Khoa học và Công nghệ quy định về đo lường đối với lượng của hàng đóng gói sẵn. Theo đó, hàng đóng gói sẵn nhóm 2 phải đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật đo lường như sau:

* Yêu cầu về ghi lượng của hàng đóng gói sẵn trên nhãn hàng hóa:

- Lượng của hàng đóng gói sẵn được ghi trên nhãn hàng hóa là lượng danh định (Qn) và phải được ghi bằng cách in, gắn hoặc dán trực tiếp trên hàng đóng gói sẵn hoặc trên bao bì hoặc nhãn của hàng đóng gói sẵn. Vị trí ghi lượng danh định phải dễ thấy, dễ đọc trong điều kiện trưng bày thông thường của hoạt động buôn bán. Trường hợp phía trước của Qn ghi “khối lượng tịnh:” hoặc “thể tích thực:” thì không được phép ghi “khoảng” hoặc “nhỏ nhất” như: khối lượng tịnh khoảng hoặc thể tích thực nhỏ nhất. Lượng danh định được ghi bằng trị số và đơn vị đo pháp định hoặc theo số đếm; giữa trị số và đơn vị đo phải cách nhau một (01) ô trống.

- Ghi lượng danh định của hàng đóng gói sẵn theo đơn vị đo khối lượng hoặc thể tích. Đối với hàng đóng gói sẵn là chất rắn, khí hóa lỏng, hàng đông lạnh, hàng đóng gói sẵn dạng bình phun, xịt (aerosols) hoặc có hàng hóa chứa cùng khí nén ghi theo đơn vị đo khối lượng; hàng hóa là chất lỏng ghi theo đơn vị đo thể tích và hàng hóa ở dạng sệt hoặc hàng hóa khác: ghi theo đơn vị đo khối lượng hoặc thể tích.

- Khi 01 đơn vị hàng đóng gói sẵn chứa 02 hay nhiều bao, gói hàng đóng gói sẵn cùng loại với cùng lượng danh định có thể dùng để bán lẻ, phải ghi tổng lượng danh định của đơn vị hàng đóng gói sẵn, số lượng bao, gói và lượng danh định của 01 bao, gói hàng đóng gói sẵn.

Ví dụ: 01 hộp trà chứa 15 gói, mỗi gói có khối lượng là 10 g, ghi lượng danh định của hộp cà phê như sau: 150 g (15 gói x 10 g).

- Khi 01 đơn vị hàng đóng gói sẵn chứa 02 hay nhiều bao, gói hàng đóng gói sẵn không cùng loại, phải ghi tên, số lượng bao hoặc gói và lượng danh định của từng loại hàng đóng gói riêng lẻ.

Ví dụ: 01 hộp Bánh kẹo thập cẩm chứa: 01 gói Bánh Sôcôla có khối lượng 150 g, 02 gói Bánh Kem có khối lượng 100 g, 01 gói Kẹo Dâu có khối lượng 70 g; ghi lượng danh định hộp bánh thập cẩm nêu trên như sau:

Bánh Sôcôla: 01 gói x 150 g; Bánh Kem: 02 gói x 100 g; Kẹo Dâu: 01 gói x 70g.

Tổng số: 4 gói (420 g).

Đối với hàng đóng gói sẵn chứa trong dung môi, phải ghi lượng ráo nước và ghi khối lượng tổng trên nhãn hàng hóa.

* Yêu cầu về hình dáng, kích thước và các yêu cầu khác của bao hàng đóng gói sẵn

Bao hàng đóng gói sẵn không được có hình dáng, kích thước và các cấu trúc khác như đáy phụ, vách ngăn, nắp phụ, tấm phủ phụ gây nhầm lẫn hoặc lừa dối người mua về lượng của hàng đóng gói sẵn chứa trong bao hàng. Hàng đóng gói sẵn phải điền đầy thể tích của bao bì trừ trường hợp phải có sự khác biệt giữa thể tích của bao bì với thể tích của hàng đóng gói sẵn chứa trong bao bì đó do một hoặc các nguyên nhân như: để bảo vệ hàng đóng gói sẵn; do yêu cầu vận hành của thiết bị được dùng để bao gói hàng đóng gói sẵn; do yêu cầu của việc vận chuyển hàng đóng gói sẵn; do bản chất của hàng đóng gói sẵn (bao hàng đóng gói sẵn dạng bình xịt, có chứa khí nén...).

Trường hợp lượng của hàng đóng gói sẵn được ghi tại nhiều vị trí trên bao hàng thì tại từng vị trí việc ghi lượng của hàng đóng gói sẵn phải đáp ứng yêu cầu nêu trên. Thông tin về lượng hàng đóng gói sẵn bổ sung thêm hoặc miễn phí phải được ghi rõ cùng với lượng danh định (Q_n) trên nhãn, trừ trường hợp cơ sở sản xuất công bố rõ lượng bổ sung thêm hoặc miễn phí nêu trên đã bao gồm trong lượng danh định (Q_n) của hàng đóng gói sẵn.

* Yêu cầu về đo lường đối với lượng của hàng đóng gói sẵn

- Yêu cầu về giá trị trung bình X_tb:

Trường hợp cỡ mẫu (n) bằng với cỡ lô (N) (n=N), giá trị trung bình (X_tb) của lượng thực (Q_r) của các đơn vị hàng đóng gói sẵn trong lô phải thỏa mãn yêu cầu theo biểu thức X_tb ³ Q_n.

Trường hợp cỡ mẫu (n) nhỏ hơn cỡ lô (N) (n < N), giá trị trung bình (X_tb) phải thỏa mãn yêu cầu theo biểu thức X_tb ³ Q_n - k.s, trong đó: s là độ lệch bình phương trung bình của lượng thực được tính theo công thức quy định tại Phụ lục III và k là hệ số hiệu chính được chọn tại Phụ lục III  ban hành kèm theo Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ.

- Yêu cầu về số đơn vị hàng đóng gói sẵn không phù hợp:

Trường hợp cỡ mẫu (n) bằng với cỡ lô (N) (n=N), phải thỏa mãn các yêu cầu: Số đơn vị hàng đóng gói sẵn không phù hợp không được vượt quá 2,5 % cỡ lô; Không được có bất kỳ đơn vị hàng đóng gói sẵn không phù hợp nào có lượng thiếu lớn hơn 02 lần lượng thiếu cho phép T quy định tại Phụ lục IV ban hành kèm theo Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ.

Trường hợp cỡ mẫu (n) nhỏ hơn cỡ lô (N) (n < N), phải thỏa mãn các yêu cầu: Số đơn vị hàng đóng gói sẵn không phù hợp không được vượt quá giá trị cho phép quy định tại Bảng 1, Bảng 2 (đối với trường hợp lấy mẫu tại nơi sản xuất, nhập khẩu, lưu thông, buôn bán), tại Bảng 3 (đối với trường hợp lấy mẫu tại nơi nhập khẩu, lưu thông, buôn bán và cần phải phá bao bì của hàng đóng gói sẵn) của Phụ lục III ban hành kèm theo Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN;

Không được có bất kỳ đơn vị hàng đóng gói sẵn không phù hợp nào có lượng thiếu lớn hơn 02 lần lượng thiếu cho phép T quy định tại Phụ lục IV ban hành kèm theo Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN.

2. Về dấu định lượng

Hàng đóng gói sẵn nhóm 1 được mang dấu định lượng trên nhãn hàng hóa nếu đáp ứng yêu cầu quy định tại Điều 4 và Điều 5 và được cơ sở đáp ứng yêu cầu quy định tương ứng tại Điều 10 hoặc Điều 11 tự công bố theo quy định tại Mục 2 Chương IV của Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN.

Hàng đóng gói sẵn nhóm 2 phải mang dấu định lượng trên nhãn hàng hóa sau khi cơ sở sản xuất, nhập khẩu được chứng nhận đủ điều kiện sử dụng dấu định lượng theo quy định tại Mục 3 Chương IV của Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN.

Dấu định lượng là ký hiệu được sử dụng để thể hiện lượng của hàng đóng gói sẵn phù hợp với quy định tại Điều 4 và Điều 5 của Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN. Dấu định lượng là chữ V, kiểu chữ in hoa, chữ đứng và đậm, phông chữ “Times New Roman”. Chiều cao chữ lớn hơn hoặc bằng 03 milimét.

Dấu định lượng được thể hiện bằng cách in, gắn hoặc dán trực tiếp trên hàng hóa hoặc trên bao bì hoặc nhãn gắn trên hàng hóa ở vị trí dễ thấy, dễ đọc và được thể hiện cùng mầu với lượng danh định và đặt ở vị trí trước lượng danh định của hàng đóng gói sẵn. Giữa dấu định lượng và lượng danh định phải có 01 ô trống.

Ví dụ: V 500 g hoặc V 250 ml.

Việc đánh giá để chứng nhận đủ điều kiện sử dụng dấu định lượng được thực hiện theo Văn bản Kỹ thuật Đo lường Việt Nam ĐLVN 326:2015 “Điều kiện sử dụng dấu định lượng - Quy trình đánh giá”.

Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng chứng nhận đủ điều kiện sử dụng dấu định lượng đối với cơ sở có đề nghị và đáp ứng các yêu cầu quy định thực hiện sản xuất, nhập khẩu hàng đóng gói sẵn trên phạm vi cả nước.

Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng chứng nhận đủ điều kiện sử dụng dấu định lượng đối với cơ sở có đề nghị và đáp ứng các yêu cầu quy định thực hiện sản xuất, nhập khẩu hàng đóng gói sẵn trên địa bàn địa phương./.