Đỗ Minh

 

 

Ngày 01/03/2023, Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội tổ chức Hội đồng nghiệm thu cấp Thành phố để đánh giá quá trình thực hiện và kết quả của đề tài nghiên cứu khoa học “Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật canh tác nâng cao chất lượng quả cam Canh trên địa bàn Hà Nội”, mã số 01C-05/01-2020-3, do ThS. Đỗ Thị Lan – Trung tâm Tài nguyên Thực vật làm Chủ nhiệm đề tài.

Hội đồng nghiệm thu cấp Thành phố do GS.TS. Nguyễn Tấn Hinh – Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học, công nghệ và Môi trường- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy viên Chương trình KH&CN cấp Thành phố CT04 làm Chủ tịch. TS. Nguyễn Hồng Sơn - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội là Phó Chủ tịch Hội đồng.

Cam Canh (Citrus sinenis (L.) Osbeck) cây ăn quả đặc sản có nguồn gốc tại xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, Hà Nội được trồng ở hầu hết các quận, huyện ở Hà Nội. Là loại quả quý, có hương vị thơm ngon và có giá trị cao về mặt dinh dưỡng. Ngoài ra Cam Canh không chỉ là cây ăn quả mà còn có giá trị sử dụng trong y dược cao. Cam Canh là cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế rất lớn không chỉ góp phần xóa đói giảm nghèo mà còn giúp người trồng cam Canh làm giàu.

Trong những năm trước 2015, diện tích trồng cam Canh có xu hướng gia tăng, song kỹ thuật canh tác chủ yếu vẫn theo kinh nghiệm và tập quán, chưa có quy trình thống nhất, cùng với sự biến đổi khí hậu và ảnh hưởng của đô thị hóa, Đây là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm giảm chất lượng cam Canh ở Hà Nội, Mặc dù cam Canh có nhiều lợi thế để phát triển và cạnh tranh với nhiều loài cây ăn quả khác, song trong những năm gần đây cam Canh ở Hà Nội và các vùng phụ cận đã và đang bị suy giảm về năng suất và chất lượng. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đó như: Kỹ thuật canh tác chưa đảm bảo, công tác quản lý nhân giống chưa chặt chẽ, săn xuất tự phát theo nhu cầu thị trường, mắt ghép khai thác từ cây mẹ không đủ tiêu chuẩn. cây giống chất lượng không đồng đều, không đủ tiêu chuẩn xuất vườn. Đây là những hạn chế chủ yếu của các vùng trồng cam Canh ở Hà Nội, đồng thời cũng là thách thức lớn nhất đối với việc duy trì vùng trồng cam Canh trong những năm tới

Hà Nội được đánh giá là một trong những địa phương có sự đa dạng cao về cây có múi với sự phân bố chủ yếu tại các địa phương thuộc ven sông Hồng và sông Đáy, do đó việc bảo tồn khai thác và phát triển cây có múi nói chung, cây cam Canh nói riêng có ý nghĩa quan trọng và cấp thiết.

Để góp phần thực hiện chủ trương phát triển cây ăn quả trên địa bàn TP. Hà Nội đề tài “Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật canh tác nâng cao chất lượng quả cam Canh trên địa bàn Hà Nội” đươc thực hiện nhằm mục tiêu chung: “ Đánh giá được hiện trạng sản xuất, chất lượng quả và đề xuất quy trình canh tác nhằm nâng cao chất lượng, hạn chế hiện tượng rụng quả, khô múi, phục vụ phát triển bền vững cây cam canh trên địa bàn Hà Nội”.

Từ mục tiêu chung, đề tài xác định các mục tiêu cụ thể cần đạt được là:

- Nghiên cứu tổng quan cây cam canh và xây dựng tiêu chí đánh giá chất lượng quả cam canh

- Điều tra, đánh giá được hiện trạng sản xuất, mối quan hệ giữa kỹ thuật canh tác với chất lượng quả, xác định được nguyên nhân gây suy giảm chất lượng cam canh (rụng quả, khô múi)

- Xây dựng được quy trình kỹ thuật canh tác tổng hợp cam canh đảm bảo năng suất, chất lượng cao, tỷ lệ khô mũi dưới 20%, rụng quả dưới 10%.

- Xây dựng được mô hình trồng mới tha cây cam canh sạch bệnh trên địa bàn Hà Nội Xây dựng được 2 mô hình canh tác cam canh đạt hiệu quả kinh tế tăng ≥10% so với sản xuất đại trà, chất lượng tốt, quy mô Tha/mô hình.

Đề đạt được mục tiêu nghiên cứu, chủ nhiệm đề tài và các cộng sự đã tiến hành đồng bộ các hoạt động nghiên cứu, bao gồm điều tra, đánh giá hiện trạng sản xuất, khai thác sử dụng nguồn gen cam canh, tiêu chí chất lượng quả cam Canh; mô tả, đánh giá đặc điểm nông sinh học, giá trị kinh tế của nguồn gen cam Canh. Trên cơ sở đó tiến hành xây dựng mô hình trồng mới (các cây giống đảm bảo sạch bệnh), xây dựng quy trình kỹ thuật canh tác tổng hợp nâng cao chất lượng quả, kết hợp tập huấn kỹ thuật canh tác, hội thảo quy trình kỹ thuật, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho người sản xuất tại các địa phương.

Đề tài nghiên cứu nâng cao chất lượng cam Canh được thực hiện với sự tập trung của đội ngũ cán bộ từ nhiều lĩnh vực liên quan trọng và ngoài đơn vị chủ trì: Điều tra, đánh giá đặc điểm nông học, tư liệu hoả nguồn gen, kinh tế, kết hợp giữa cơ quan nghiên cứu với người sản xuất, các tổ chức hiệp hội (hội nông dân, hội làm vườn), cơ sở kinh doanh, thương mại. Các phương pháp và nội dung nghiên cứu sẽ được thực hiện trên nền tảng kết hợp các công cụ, kỹ thuật truyền thống với công nghệ hiện đại để vừa tăng tính khả thi vừa góp phần đẩy nhanh các kết quả cần đạt, đưa ra sản xuất,

Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật canh tác nâng cao chất lượng quả cam canh trên địa bản Hà Nội" đặt trong tổng thể của nguồn gen cây có múi qua đó làm nổi bật các đặc trưng và tính ưu việt của vùng như độ phi nhiều của đất, tính ổn định về thời tiết, khả năng tiêu thụ của giống cam Canh, tiềm năng sinh trưởng và năng suất cao, chịu thâm canh, khả năng chống chịu tốt với những bất lợi của điều kiện ngoại cảnh (chịu ngập úng, ít bị sâu bệnh hại). Bên cạnh đó, vấn đề nghiên cứu cây cam Canh phải nằm trong mối quan hệ tương hỗ với các cây trồng khác đang được trồng trọt tại địa phương, một mặt nêu bật được lợi thế cạnh tranh của một chủng loại cây có giá trị hàng hoá cao, mặt khác phải định hướng vị trí và quy mô hợp lý của cây cam Canh trong hệ thống nông nghiệp của vùng nghiên cứu đảm bảo sự ổn định lâu dài cho sản xuất.

Nghiên cứu nâng cao chất lượng quả cam Canh tại Hà Nội được thực hiện trên cơ sở kế thừa có chọn lọc các kết quả nghiên cứu liên quan, trước hết là những kết quả đã thu được trên cây cam Canh từ các cơ quan, tổ chức khoa học trong nước, đồng thời kế thừa các nghiên cứu đã và đang triển khai có liên quan đến bảo tồn và khai thác phát triển nguồn gen cam Canh trên địa bàn Hà Nội.

Đề tài Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật canh tác nâng cao chất lượng quả cam canh trên địa bản Hà Nội là một hướng nghiên cứu mới không trùng lắp với các đề tài đã và đang triển khai tại Hà Nội. Đề tài này đồng thời cũng mang lại ý nghĩa thiết thực trong bối cảnh giống cam Canh đang có xu hướng thoái hóa nguồn gen do biến đổi khí hậu, sâu bệnh dẫn đến chất lượng cam Canh không còn ngon như bản chất giống, người trồng cam không mặn mà trồng giống này nữa.

Trên cơ sở áp dụng các kỹ thuật canh tác mới, sản xuất cam Canh sẽ thành công với năng suất và hiệu quả kinh tế tăng lên, làm tăng thu nhập cho người dân, nâng cao năng suất lao động trong nông nghiệp, tạo công ăn việc làm cho nông dân, góp phần xóa đói giảm nghèo. Mặt khác, do năng suất và sản lượng tăng lên, sẽ từng bước đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước với giá thành hạ. Đây là điều kiện căn bản để giống cam Canh ở Hà Nội từng bước đáp ứng những sản phẩm quý hiếm, có giá trị cao cho đông đảo người tiêu dùng trong nước.

Kết quả của đề tài góp phần bảo tồn nguồn gen bản địa quý hiểm phục vụ cho phát triển nông nghiệp của vùng và của quốc gia, nhất là nguồn gen cây đặc sản truyền thống. Đồng thời, giúp người dân vùng nghiên cứu phát triển kinh tế vườn theo hướng sản xuất hàng hóa chất lượng cao, phát huy được lợi thế của vùng, sử dụng có hiệu quả nguồn lực lao động nông thôn, mở rộng sản xuất và thị trường tiêu thụ cây cam Canh ở các tỉnh phía Bắc và trong cả nước.Các thành viên Hội đồng nghiệm thu cấp Thành phố đánh giá cao sự nghiêm túc và những kết quả đạt được của đề tài, đồng thời nhất trí nghiệm thu đề tài đạt loại Khá.